Olba bölgesi, antik dönemde denizden gelen korsan tehlikesini iç bölgelere ileten gözetleme kuleleri ile meşhurdur. Denizden gelen saldırı anında ateş yakarak bir sonraki kuleye haber veren haberleşme ağı, kıyılardan dağlık kesimde konumlanmış antik kentlere kadar uzanır. Bu parkur kısa bir parkur olup, gezginlere gerçek anlamda bir arkeoloji parkı deneyimi yaşatır. Çoğu yerde Antik Roma yollarından ilerleyerek kale ve kule noktaları arasında geçiş yapan gezginler, seyir teraslarında verecekleri molalar ile Akdeniz’in manzara keyfini deneyimlerler.
Elauissa-Sebaste:
Erdemli’ye 20 km uzaklıktaki Ayaş Merdivenlikuyu mahallesi içerisinde konumlanmıştır. “Merdivenlikuyu” ismi antik tiyatro yapısının altında bulunan ve merdivenlerle inilen sütunlu ve galerili büyük sarnıç yapısından almaktadır. Olba’nın en büyük liman yerleşimlerinden biridir. “Elauissa” kelimesi antik dönemde “zeytin yetiştiren” anlamındadır. Bugünkü Mersin-Silifke karayolunun güneyinde antik kente ait liman ve limanla ilişkili hamam yapısı, kilise, ve son yıllarda kazı çalışmaları ile açığa çıkarılmış yuvarlak planlı bir yapı bulunur. Karayolunun kuzeyinde ise agora, büyük hamam, tiyatro ve sarnıç, Bizans dönemi sarayı gibi kentin büyük kamusal yapıları bulunur. Elauissa-Sebaste kentinin önemli mimari yapıtlarından biri de yerleşimin 1 km doğusunda bulunan büyük nekropol alanıdır. Görkemli anıtsal yapıları ile Anadolu’nun en iyi korunmuş nekropol alanlarından biridir. Nekropol alanının içinden geçen toprak yol sizi Roma’nın meşhur Via Appia caddesindeymişsiniz hissi verecek. Elauissa-Sebaste kentinin hinterlandı çok geniştir; ve kalıntıları geniş bir alana yayılarak batıda Korykos antik kentinin hinterlandı ile birleşir. Yerleşimin merkezinden batıya gidildikçe bir tepe üzerinde konumlanmış tapınak yapısı ve Lamos-Korykos su iletim sistemine ait büyük bir su kemeri bulunmaktadır.
Paşa Türbesi:
Paşa Türbesi, Ayaş Beldesi Merdivenlikuyu mahallesinin çıkışında ve Mersin-Silifke karayolunun sağında yer alır. Altıgen piramitli tarihi Türbe yapısı, mezarlık alanı içerisindedir. Türbenin üzerindeki kitabede Aktaş oğlu Sinan bey adına 1220 tarihinde yaptırıldığı yazar. Mezarlık alanının doğusunda kendi adıyla anılan Paşa Türbesi çayı akar. Çayın batı yakasında Paşa Türbesi, doğu yakasında bulunan toprak yoldan içeri girildiğinde Elauissa Sebaste antik yerleşimi sınırları içerisinde yer alan Lamos-Korykos su iletim sistemlerine ait su kemeri yapısı bulunur.
Korykos:
Korykos örenyerinin ilk göze çarpan yapısı kuşkusuz Kara Kalesidir. Ortaçağ Kalesi Roma dönemi liman yerleşimi üzerine inşa edilmiştir. 13. yüzyılda kapsamlı inşa ve onarım gören kalenin duvarlarında Roma dönemine ait pek çok yapı elemanı devşirme malzeme olarak kullanılmıştır. Kara Kalesi dış surlar ve iç surlardan oluşmaktadır. Kalenin içerisinde kilise, sarnıç ve diğer yapı kalıntıları mevcuttur. Kalenin kuzeyinde bir su hendeği inşa edilmiştir. Deniz tarafında gemilerin yanaştığı liman alanı bulunmaktadır. Kara Kalesinin ve Silifke-Mersin karayolunun kuzeyinde Roma ve Hellenistik döneme kadar giden mezarlık alanı (nekropol) bulunur. Vadi boyunca devam eden ve oldukça geniş alana yayılan nekropolde, lahitler, kaya mezarları ve asker adam kabartması bulunur. Nekropol alanının doğusunda Korykos Kiliseleri anıtsal yapıları ile dikkat çeker. Tören caddesi de denilen kesme taş döşemli antik cadde üzerinde MS 5. ve 6. yüzyıla tarihlenen Katedral, Transeptli kilise ve Mezar Kilisesi adı verilen önemli kilise yapıları göze çarpar.
Korykos ve Elauissa-Sebaste antik kentlerinin hinterlandları eski çiftlik yapıları, kuleler ve tarım alanları ile oldukça zengindir. Dönemin iki önemli liman kenti aynı zamanda kesme taş döşemli antik cadde ile birbirine bağlanmıştır. Kuleler rotasında Olba’nın antik tarımsal üretim alanlarında keyifli bir gezi yapacaksınız.
Saray Kule:
Korykos Kiliselerinin kuzeyinde yer alır. İsminde ‘saray kelimesi’ geçse de Olba Kulelerinin tipik ve iyi korunmuş bir örneğidir. Kule duvarları iyi korunmuş ve ayaktadır. Etrafında müştemilat yapılarına kalıntılar, zeytinyağı işliği ve tarım alanları izleri bulunur.
Geleneksel Köy Evi ve Antik Kule Yapısı:
Kızkalesi’nden Adamakayalar’a giderken yolun hemen sağında oldukça iyi korunmuş durumda geleneksel köy evi dikkat çeker. Köy evi eski bir kule kalıntılarının yanıbaşına inşa edilmiştir. Dikkatli bakıldığında köy evinin güneyinde sarnıç, işlik ve mezar izleri göze çarpar. Köy evinin bulunduğu nokta, Ayaş’tan Susanoğlu’na kadar güzel bir manzara keyfi sunar.
Hıdırlı Kale:
Kızkalesi’nden Adamakayalar’a giden yolun 3 km kuzeyinde yolun sağındadır. İyi durumda korunmuş kilise yapısı, sarnıçlar, tonozlu bir yapı dikkat çeker. Ayrıca etrafında geniş bir alana yayılan çok sayıda yapı kalıntısı ve tarımsal üretim alanı mevcuttur.
Gömeç Kule:
Kızkalesi’nden Adamakayalar’a giden yolun sağında konumlanmıştır. Çatı kotuna kadar dış duvarları iyi korunmuş durumdadır. Kesme taş tekniği ile inşa edilen kule duvarlarının iç yüzeylerinde ahşap döşemeyi taşıyan kirişlerin yuva izleri göze çarpar. Kulenin etrafında geniş bir alana yayılan müştemilat yapıları, tarım alanları, tarım teras duvarları ve tarımsal faaliyetlerle ilişkili işlik ve sarnıç yapıları dikkat çeker. Kule yapılarının gözetleme işlevinin yanı sıra, barış zamanında yakın çevresindeki tarım alanlarının kontrolü ve tarım alanlarından toplanan ürünlerinin işlendiği işlik atölyeleri olarak kullanıldığı düşünülmektedir. Bölgedeki çok sayıdaki Kule yapısının etrafındaki zengin tarımsal donanımlar bu fikri doğrular niteliktedir.
Adamkayalar:
Kızkalesi’nin yaklaşık 10 km kuzeyinde Silifke ilçesi sınırları içerisindedir. Adamkayalar adını veren üzerinde insan kabartmalarının bulunduğu nekropol alanı Karyağdı (Mitan) Vadisi yüzeyine işlenmiştir. Vadi içerisine girmek için kuzeyden Huseyinler köyü yönünden vadi içerisinden gelinebildiği gibi, Kızkalesi’nin kuzeyinde Adamkayalar Örenyerine ulaştıktan sonra antik merdivenleri kullanarak vadi içerisindeki nekropol alanına ulaşmak mümkündür. Ancak oldukça zor ve tehlikeli bir iniştir. Adamkayalar kabartmalarının kompozisyonları içerisindeki en temel figür, aile bireylerinin temsil edildiği ölü ziyafet sahnesi ve asker kabartmalarıdır.
Erdemli'nin yaklaşık 22 km. doğusunda bulunan Kızkalesi beldesine Mersin, Erdemli ve Silifke yönünden gelen toplu taşıma araçları veya özel araçlarla kolaylıkla ulaşabilirsiniz. Parkura, Korykos kiliseleri tarafından başlamak isteyenler Mersin-Silifke karayolu üzerindeki eski BP Mokamp tesislerinin kuzeyinden alana giriş yaparak ilerleyebilirler. Parkura Adamkayalardan başlayıp Kızkalesi yönüne ilerlemek isteyenler, Kızkalesi beldesinin yaklaşık 3 km kuzeyindeki Adamkayalar Örenyerinden geziye başlayabilirler. Kızkalesi'ne ulaştıktan sonra takip edeceğiniz parkur detayları için "Rotalar" bölümüne bakınız.
Kuleler Rotasını, Ayaş Merdivenlikuyu Mahallesi içerisinde konumlanan Elauissa-Sebaste antik kentinin batısında bulunan Paşa Türbesi ve Paşa Türbesi çayının doğusundaki Lamos-Korykos su iletim sistemlerine ait su kemeri yapısını gezerek başlamanızı tavsiye ederiz (KK1). Çayın doğusundaki toprak yoldan yaklaşık 500 m içeriye ilerlediğinizde su kemerini karşınızda bulacaksınız.
Paşa Türbesi’nden ayrıldıktan sonra Mersin-Silifke kıyı yolunda yaklaşık 1.2 km ilerledikten sonra Korykos Kuleleri-Adamkayalar güzergahının başladığı (KK2) noktasına ulaşırsınız. Buradaki toprak yoldan kuzeye girildiğinde yaklaşık 400 m sonra (KK3) kavşak noktasına gelirsiniz. Burada gezi sıralaması için bir tercih yapmanız gerekir. Doğuya Elauissa Sebaste yönune yönelirseniz Elauissa Sebaste- Korykos antik kentlerini bağlayan antik caddeyi keşfedersiniz.
Batıya yönelirseniz Korykos Kiliseleri önünden geçen tören caddesini (KK4) takip ederek Korykos Nekropolü’ne (KK5) ulaşırsınız. Bu kısa keşiflerden sonra tekrar (KK3) kavşak noktasına geldiğinizde, kuzeye Saray Kule’ye doğru devam edebilirsiniz. Toprak yolu takip ederek yaklaşık 1,35 km kuzeye gittiğinizde Saray Kule’nin girişine ulaşırsınız (KK6).Buradan toprak patika ile 300 m kuzeye devam ederseniz Kule kalıntılarını gezip tekrar aynı kavşak noktasına dönersiniz.( KK6) noktasından yolu takip ederek batıya yönelip buradan yürüyüşe devam edebilirsiniz. Toprak yolu takip ederek yaklaşık 1.3 km ilerledikten sonra Kızkalesi kasabasının kuzeyine denk gelirsiniz. Bulunduğunuz nokta (KK7) Geleneksel Köy Evi ve Antik Kule Yapısı hemen yamacıdır. Buradan yapacağınız kısa bir tırmanışla (KK8) noktasındaki rotamızın seyir terası ve mola yeri olan Geleneksel Köy Evi ve Antik Kule Yapısı’na (KK9) ulaşırsınız.
Eşsiz bir Akdeniz manzarası eşliğine yapacağınız fotoğraf molasından sonra, Adamkayalar yönünde ilerlemeye devam edersiniz. Rotanın bundan sonraki kısmı asfalt yol kenarından devam eden ve yol üstünde konumlanmış antik kale ve kule yerleşimlerini gezerek ilerleyeceğiniz bir rotadır.
Kızkalesi beldesi ve hemen batısında bulunan Narlıkuyu, Erdemli'nin en yoğun yeme-içme ve konaklama tesislerine sahiptir. Bu bölgede bütçenize ve zevkinize uygun alternatifler bulabilirsiniz.
Parkur üzerindeki Kızkalesi Karakalesi (Korykos) ve Ada kalesi Mersin Müzesi'ne bağlı örenyeri olarak hizmet vermektedir. Bu örenyerleri ve diğer arkeolojik alanlarla ilgili bilgileri Mersin İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü internet sayfalarından takip edebilirsiniz. Kızkalesi yerleşimi içerisinde eski Kızkalesi Belediye hizmet binası şu anda Erdemli Belediyesi'ne bağlı iletişim merkezi olarak hizmet vermektedir.